فرو بردن خشم

همه بزرگان دین و روانشناسان خشم را کلید همه بدی‌ها معرفی می‌کنند، آنان بر این باورند که برای تصمیم‌گیری مناسب و درست باید از قلب زنده و عقل سالم کمک گرفت و از آنجا که خشم هم قلب را می‌میراند و هم عقل را از کار می‌اندازد؛ راهی برای خیر باقی نمی‌ماندانسان ها را از دامنگیر شدن در این دام بزرگ نفی کرده اند.

از راههای مقابله با خشم یاد خداوند متعال است. پیامبر اکرم (ص) به امام علی (ع می‌فرماید:

«یَا عَلِیُّ لَا تَغْضَبْ فَإِذَا غَضِبْتَ فَاقْعُدْ وَ تَفَکَّرْ فِی قُدْرَةِ الرَّبِّ عَلَى الْعِبَادِ وَ حِلْمِهِ عَنْهُمْ وَ إِذَا قِیلَ لَکَ اتَّقِ اللَّهَ فَانْبِذْ غَضَبَکَ وَ رَاجِعْ‏ حِلْمَک‏». (مجلسى، محمد باقر ج 74، ص 67)

 ای علی، خشمگین نشو و اگر شدی بنشین و درباره قدرت خدا بر بندگان و گذشت از آنان فکر کن. هرگاه به تو گفته شد از خدا بترس و خشم خود را کنار بگذار، به گذشت و بردباری خود روی آور.

کلینى، آورده:

خداوند متعال خطاب به انبیاء شرط نجات از غضب الهی و نابودی را یاد کردن او به هنگام غضب قرار داده است.

«وْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَى بَعْضِ أَنْبِیائِهِ یا ابْنَ آدَمَ اذْکُرْنِی فِی غَضَبِکَ أَذْکُرْکَ فِی غَضَبِی لَا أَمْحَقْکَ‏ فِیمَنْ أَمْحَقُ».

خشم نتیجه تلاش شیطان است و برای در امان ماندن از خشم و غضب، باید به درگاه خدا از شیطان پناه برد.

از این رو امام صادق (ع) می‌فرماید:

«لَوْ قَالَ أَحَدُکُمْ إِذَا غَضِبَ أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ ذَهَبَ‏ عَنْهُ‏ غَضَبُهُ‏.»(مجلسى، محمد باقر ج 92، ص 339؛)

 هرگاه یکی از شما خشمگین شد بگوید اعوذ بالله من الشیطان الرجیم؛ با این درخواست انسان از شر شیطان مصون می‌ماند.

آن حضرت در دعایی این چنین از خداوند درخواست می‌کنند:

«خدایا گناهم را ببخش، خشم قلبم را از بین ببر و مرا از شر شیطان رانده شده پناه بده، چراکه هیچ نیرو و توانی جز نیروی خداوند بزرگ نیست.»

«اللَّهُمَّ اغْفِرْ ذَنْبِی وَ أَذْهِبْ‏ غَیظَ قَلْبِی وَ أَجِرْنِی مِنَ الشَّیطَانِ الرَّجِیمِ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِی الْعَظِیم‏».

از دیگر راهکارهای مقابله با خشم وضو گرفتن یا غسل کردن با آب سرد است. می‌توان برای اثبات این سخن استناد کرد به حدیثی از پیامبر اکرم (ص) که ایشان وضو گرفتن را عامل فرو نشاندن خشم برشمرده‌اند.

 امام علی (ع) می‌فرماید:

«امْلِکْ حَمِیَّةَ أَنْفِکَ وَ سَوْرَةَ حَدِّکَ وَ سَطْوَةَ یَدِکَ وَ غَرْبَ لِسَانِکَ وَ احْتَرِسْ مِنْ کُلِّ ذَلِکَ بِکَفِّ الْبَادِرَةِ وَ تَأْخِیرِ السَّطْوَةِ حَتَّى یَسْکُنَ غَضَبُکَ فَتَمْلِکَ الِاخْتِیَارَ وَ لَنْ تَحْکُمَ ذَلِکَ مِنْ نَفْسِکَ حَتَّى تُکْثِرَ هُمُومَکَ بِذِکْرِ الْمَعَادِ إِلَى رَبِّکَ.» (شرح بن أبی الحدید بر نهج البلاغه، ج 17، ص 113)

 به هنگام خشم خویشتندار باش و تندى و سرکشى میار و دست قهر پیش مدار و تیزى زبان بگذار، و از این جمله خوددارى کن، با سخن ناسنجیده بر زبان نیاوردن، و در قهر تأخیر کردن، تا خشمت آرام شود و عنان اختیار به دستت آید، و چنین قدرتى بر خود نیابى جز که فراوان به یاد آرى که در راه بازگشت به سوى کردگارى.

در هنگام عصبانیت در آن لحظه که از عصبانیت داغ کرده‌اید، به جای اینکه خیلی راحت چیزی را به زبان بیاورید که بعد احساس پشیمانی کنید. قبل از اینکه حرفی بزنید، خوب فکر کنید. به جای اینکه روی موضوعی که عصبانیتان کرده تمرکز کنید، به این فکر کنید که چطور خشم خود را فرو ببرید.

وقتی از کوره در می‌روید، نفس عمیق بکشید، و آیات نورانی قرآن را بخوانید که آرامش بخش است .

«أَلا بِذِکرِ الله تَطْمَئِنُّ القُلُوبُ» آگاه باشید که تنها با یاد خدا دل ها آرام می گیرد.